MİCROWİN PROGRAMINDA YAPILAN  ÖRNEKLER

Örnek1: MİCROWİN programını kullanmayı öğrenmek amacıyla aşağıda verilen örnekteki çizimin yapılışı anlatılacaktır.

            Başlamadan önce PLC adlı menüden CPU’ yu 221 seçmeliyiz. (Bu işlem programın sonunda da yapılabilir).

            Programa başlamadan önce konfigürasyon yaparsak daha iyi olur. Yani girişleri çıkışları plc’ ye tanıtmamız gerekiyor.

            Bunu nasıl yapacağımızı sırayla görelim. View menüsünden “Symbol table” menüsünü açarız.

NOT: Yeni seçilen bir elamanın sembol adını sağ tıklayarak “Define symbol” seçeneğinde tanımlı sembol isimlerinden birini seçmemize imkan tanır.

Burada yazanlar sırasıyla giriş veya çıkışa verdiğimiz isim, adres (adresler: girişler I0.0- I0.5’ e, çıkışlar ise Q0.0, Q0.3’ kadardır) ve birde yazılması gerekiyorsa açıklama yazılır.

            Daha sonra devreyi kurmaya başlayalım bunun için F4 veya kısa yol çubuğundan kontakları çıkarırız buradan hangisi işimize yarıyorsa onu alırız, burada en üsttekini seçelim. Daha sonra yine aynı yerden ama kapalı kontağı alalım ve F6’ ya basarak ta çıkışımızı seçelim bu çıkış dahili bir çıkıştır onun için de adresinin M ile başlaması gerekir.Tekrar F4 e basarak açık bir kontak daha alalım bu açık kontak bizim dahili rölemizin açık kontağı olup onunla aynı ismi taşımak zorundadır. Daha sonra F9 tuşuna basarak kutuları açarız bu kutulardan TON’ u (Timer On belirli bir zaman sonunda kontakları konum değiştirir.) seçeriz adresi’ni T37 seçtikten sonra son kısma geliriz, burada da zaman’ın açık kontağını motor çıkışının önüne kayarız. Normal bir çıkış olan motor çıkışını da F6’ya basarak çıkarırız ve adresi motor veya Q0.0 yazarız.Programımız artık çalışmaya hazır duruma gelmiştir. Eğer PLC’ ye yükleyip denemek isterseniz file menüsün’ den “DOWN LOAD” ı seçin ve yüklemesini bekleyin, yükleme sırasında PLC’   nin stop modun da olması gerekir.(RUN modunda ise bilgisayar size; “PLC’ yi stop moduna almak istermisiniz” diye sorar yes dediğimizde PLC stop modunda dır. ) stop modundayken PLC’ ye yükleme yapılır. Bekleyin daha sonra ister bilgisayardan ister PLC’ nin üzerindeki anahtardan RUN moduna getirilir ve çalıştırılır.

Not: Örnekteki zaman rölesi 10sn gecikmeli olarak çalışır.Verdiğimiz 100 değerini 100 ile çarpar sonuç msn.’dir. Örneğin; 25sn. yapmak istiyoruz, PT değerini 250 gireriz ve buda 250*100=25000msn.Eder bunu sn. cinsinden yazarsak 25000/1000= 25sn’dir.

Çalışması: Start’ a basıldığında dahili röle mühürleme yapar, dahili röleye ait ne kadar kontak varsa hepsi konum değiştirir. 2. satırdaki dahili rölenin açık kontağı da konum değiştirir ve zaman isimli zaman rölesini devreye sokar böylece zaman rölesi 10sn. saymaya başlar 10sn. sonunda zaman rölesinin kontakları da konum değiştirir böylece motor çalışır, durması sadece stop buton’u ile gerçekleşir.

Şimdi de PLC’ ye yazdığımız programı nasıl yükleriz adım adım bunu görelim.

File menüsün’ den veya Ctrl+D tuşlarına basarak yandaki download menüsünü açarız. Çıkan ekranda PLC’ ye hangi blokları yüklemek istediğimizi sorar (genellikle hepsi yüklenir) , daha sonra “ok” tuşuna basarak PLC’ ye programı yüklemeye başlayabiliriz. Eğer PLC stop modun da değilse bilgisayar bir uyarıyla plc’ yi stop moduna almamız gerektiğini söyler buna da “tamam” dediğimizde PLC stop moduna alınır ve program yüklenmeye başlar. 






Eğer yüklemeye çalıştığımız program sorunsuz yüklendi ise yandaki uyarı karşımıza çıkar. PLC’yi bilgisayardan yada PLC üzerinden “RUN” moduna alırız ve programımız çalışmaya hazır hale gelmiştir.









Örnek2: Bantlı bir sistemde sınır anahtarına çarparak küçük kutular geçmektedir. Bu küçük kutulardan 10 adet geçip büyük bir kutunun içine dolmaktadır. Sınır anahtarının önünden her 10 adet kutu geçişinden sonra başka bir motor çalışacaktır. Bu motorda dolan kutuları kamyona yüklemektedir, bu devreyi şimdi tasarlayalım.

Çözüm: Bandı çalıştıran motora M1, sınır anahtarına da SA1 , kamyona yükleyen bandın motoruna da M2 diyelim. Yine her zamanki  gibi giriş ve çıkışları PLC’ ye tanıtalım. Devrenin birde mühürlemesi olmalıdır, bunlara da başlatmaya start, durdurmaya stop, mühürleme çıkışı olarak ta dahili röle kullanalım, ayrıca 2. motoru durdurabilmek için SA2 isimli bir sınır anahtarına ihtiyacımız vardır.

Devrenin giriş ve çıkışlarını PLC’ ye tanıttıktan sonra tekrar merdiven mantığını açarak şeklimizi çizmeye başlayabiliriz.

F4 tuşuna basarak bir açık kontak seçiyoruz ve ismine “start” diyoruz daha sonra tekrar F4’ e basarak bu sefer de kapalı kontak seçerek ismine “stop” diyoruz. Diğerinde ise F6’ ya basarak normal bir çıkışı seçiyoruz adına dahili diyor ve bunun açık kontağından mühürleme yapıyoruz.Sonraki aşamalarda aynı şekilde devam ediyor. Sayıcıya gelince ise F9’ a basıp CTU (Counter Up yani yukarı sayıcı)’yu seçiyoruz. Sayıcının en üst kısmına saydırmak istediğimiz bir anahtarı takıyoruz. (bizim devremizde sınır anahtarı ile sayım yapıldığı için bu kısma SA1’ i koyduk). Sayıcının orta kısmındaki bağlantı ise reset kısmıdır.(eğer sayıcıyı resetlemezsek sayıcı sayım işini yapamaz) Biz bu kısıma da motor 2’nin açık kontağını taktık. En alt kısım ise saydırmak istediğimiz sayı değeridir. Diğer kısımları da tamamladıktan sonra devre hazırdır. PLC’ ye yukarıdaki örnekteki gibi yükleyebilirsiniz.

Çalışması: Starta bastığımızda stop girişinin üzerinden dahili çıkışı enerjilenir. Açık kontağını da kapatarak mühürleme yapar, ayrıca sınır anahtarını ve M1’i devreye sokar. Daha sonra SA1 her kapandığında sayıcı bir sayı yukarıya sayar sayı değeri 10’ a ulaştığında kontakları konum değiştittirir. Bu sayede motor2 devreye girer ve sayıcı da resetlenmiş olur. Ayrıca SA2, motor2’ yi durdurmadan sayıcı aktif duruma geçemiyeceği için burada bant motorunu yani M1’ i durdurmalıyız bunu da motor1’ in önüne sayıcının kapalı kontağını ekleyerek yapabiliriz. SA2 kapandıktan sonra motor2 de durur ve aynı olaylar tekrar eder.

Örnek3: Bir motoru yıldız-üçgen yol verme ile çalıştırmak istiyoruz. Ayrıca bu motoru dinamik frenleme ile durdurmak istiyoruz bu şartları sağlayan PLC devresini kuralım.

Not: Bazı devrelerde motorun aniden durmasını isteriz, bu durumlarda motorları frenlemek gerekir bu fren’lerden biride dinamik frenlemedir.

                     Dinamik frenleme; Üç fazlı asenkron motorların 3 faz beslemesi bittikten hemen sonra herhangi iki fazına doğru akım verilip motorun sargılarında motoru frenleyen bir doğru akım dolaştırılması olayıdır.

            Not: Yıldız-üçgen yol verme; Asenkron motor ilk kalkış anında çok akım çeker bunu önlemek için motor ilk önce yıldızda çalıştırılır ve sargı başına düşen gerilim 220V olur ve 380V’ a göre daha az akım çeker. (uzun süre yıldızda çalıştırılırsa motor yanabilir.) Daha sonra üçgen’e geçilir sargı başına bu sefer 380V’a düşer ama motor devrini almış olduğu için fazla akım çekmeden çalışır.

Çözüm:

 Her zamanki gibi giriş ve çıkışları PLC’ ye tanıtalım. Girişte kullanılanlar; start butonu, stop butonu. Çıkışta kullanılanlar; yıldız, üçgen, fren, zaman rölesi. Bunların yanında bir adette dahili röle kullanmak gerekir.

Çalışması: Start’a basıldığında Ara röle enerjilenir ve açık kontağını kapatarak mühürleme yapar. Böylece dahili rölenin altında bulunan açık kontağı da kapanır ve motor yıldız da çalışmaya başlar. Zamanı hesaplarsak 60*100=6000msn.=6sn. yani yıldız devrede 6sn kalıyor ve yerine üçgeni bırakıyor, bundan sonra motor üçgende çalışmaya devam eder. Stop butonuna basıldığında ise Ara röle devreden çıkar dolayısıyla buna bağlı olan çıkışlarda enerjisiz kalır, yalnızca dinamik fren çıkışı enerjili kalır, dinamik frenleme ancak bizim Stop’ a bastığımız kadar sürecektir.    

Not: Devrede yıldız ve üçgen çıkışlarının mühürlemesine gerek olmadığı için yapılmamıştır. Çünkü bunlar Ara röle tarafından mühürlenmişlerdir.

Açıklama: Gerçek kumanda devrelerinde zaman rölesinin devreden çıkarılması gerekir. Çünkü zaman rölesi sürekli enerjili kalır ama PLC’ de böyle bir sorun olmadığı için devrede kalmasının bir sakıncası yoktur.

Örnek4: Bir trafik ışığı devresi yapalım( kırmızı 15sn, kırmızı-sarı 3sn, yeşil 10sn ve sarı 3sn yandıktan sonra tekrar baştan).

Yine giriş ve çıkışları tanıtalım;

Daha sonra da devremizi çizebiliriz.

Çalışması: Starta bastığımızda dahili röle mühürleme yapar, bunun sonucunda da kırmızı lamba ve zaman1 enerjilenir ve zaman 12sn sayar. 12sn sonunda zaman2 enerjilenir, bu enerjilenme sonunda kırmızı ve yeşil aynı anda 3sn yanarlar, böylece kırmızı lamba da 15sn yanmış olur, ayrıca tekrar isimli zaman rölesi de devreye girer. Bir sonraki aşamada ise zaman3 devreye girer sarı ve kırmızı lambalar sönerken yeşil lamba yanmaya başlar tekrar isimli zaman rölesi 30sn sonra devreden çıktığı için yeşil lambanın mühürlemesini yapmak zorundayız, 15sn sonra zaman3 te devreden çıktığı zaman  devre tekrar başa döner kırmızı lamba tekrar yanar.